Depremden sonra oylar nasıl değişmez? Bugünlerde en çok cevap verdiğim sorular arasında, bu soruya toptan cevap vermek adına son araştırmalarımızdaki bazı verilerden bahsetmek istedim. Deprem bölgesindeki dinamikleri anlarken deprem öncesi dönem, deprem sırası ve deprem sonrası olanlara bakmak, depremin sonuçlarının neden siyasi bir açılımı olmadığını anlamaya yardımcı olacaktır diye düşünüyorum.
Depremin ikinci ayında yaptığımız bir araştırma ile, Türkiye temsili bir örneklem nezdinde depremi halkımızın nasıl değerlendirdiğini sormuştuk. O araştırmadan elde edilen verilere göre, halkımızın %92’ si depremdeki kayıplardan müteahhitleri sorumlu tutarken, sadece %44’ ünün depremde yaşanan kayıplardan mevcut hükümeti ya da devleti sorumlu tutuğunu ölçümlenmiştir. AK Parti seçmeni arasında depremde yaşanan sorunlardan devlet ya da hükümeti sorumlu tutma oranı % 9 olarak, iken bu oran CHP seçmeni arasında % 77 olarak gözlemlenmiştir. Yani AK Parti seçmeni depremde yaşananlardan partisini büyük ölçüde sorumlu tutmamıştır. Bundan başka, vatandaşlarımıza sorduğumuzda, partilere duydukları net güven depremden sonra anlamlı bir şekilde artmamış ya da azalmamıştır. Yani seçmen deprem öncesindeki sorumlulukları değerlendirirken, depremi siyaset üzerinde tutmuştur.
Depremin hemen akabindeki günlerde gelen ilk yardımlar devletten gelmişlerdir. Bu dönemde AFAD’ ın tüm yardımları koordine etmesi, diğer yardımların valilik izinleri ile ve yine devlet eli dağıtılmış olması da şüphesiz gelen yardımların çoğunluğunun devlet imkanları ile yapıldığı, devlet tarafından organize edildiği ya da devlet eliyle yaptırıldığı inancını desteklemiştir. Bu dönemdeki verilerimize göre AFAD ve Kızılay ‘ a güven, tüm olumsuzluklara rağmen, % 79 ve % 71 seviyesindedir. Depremin akut dönemi geçtikten sonraki bölgede kalan ve varlık gösteren görevliler yine devlet temsilci ve kurumları olmuştur ki bu da felaket dönemlerinde devletin elinden geldiğini yaptığının göstergesi olarak yorumlanmıştır.
Yaptığımız araştırmada, depremden sonraki dönem için devletin ya da hükümetin benzer bir felaketi gelecekte etkin bir şekilde yöneteceğine inanların oranı % 62 olarak belirlenmiştir. Deprem bölgesindeki sorumlu kişilerin cezalandırılacağına olan inanç ise %68’’dir. Deprem sonrasında ihalelerin hızla yapılması ve depremden etkilenen illerimizin devletin bekasına dair duydukları ihtiyaç çerçevesinde siyasi oylar, birçok kişinin beklediği gibi muhalefet partisine kaymamıştır.
6 Nisan tarihinde de söylediğimiz gibi deprem sonuçları derin / temel siyası bir açılım yaratmamıştır. Farklı bir sonuç beklemek kamuoyunun duygu durumunu okumamaktan gelmektir. Detaylı rapora web sitemizden ulaşabilir Deprem Bizi Nasıl Etkiledi? | XSIGHTS ya da webinarı youtube kanalımızdan seyredebilirsiniz Deprem Bizi Nasıl Etkiledi – XSIGHTS WEBİNAR – YouTube
Çiğdem Penn
XSIGHTS Araştırma ve Danışmanlık A.Ş.
Kurucu